Endometrioza to przewlekła choroba ginekologiczna, która dotyka nawet 10% kobiet w wieku rozrodczym. Jej istotą jest obecność komórek endometrium, czyli błony śluzowej macicy, poza jej jamą – najczęściej w obrębie miednicy mniejszej, ale nie tylko. Choroba ta ma charakter zapalny, jest estrogenozależna i może prowadzić do powikłań takich jak niepłodność czy przewlekły ból. Niestety, objawy endometriozy są na tyle niespecyficzne, że często bywają mylone z innymi schorzeniami, co znacząco opóźnia postawienie właściwej diagnozy.
Dowiedz się jakie są objawy endometriozy?
Charakterystyka objawów endometriozy
Objawy endometriozy są zróżnicowane i zależą od lokalizacji zmian chorobowych. Część kobiet nie odczuwa żadnych dolegliwości, podczas gdy inne cierpią z powodu uporczywego bólu. Najbardziej charakterystycznym objawem jest silny ból miesiączkowy, który często nie reaguje na standardowe leczenie przeciwbólowe.
Inne typowe objawy to:
- Ból podczas stosunku (dyspareunia) – związany z naciskiem na ogniska endometrialne w obrębie pochwy lub zatoki Douglasa.
- Ból w obrębie miednicy mniejszej niezwiązany z cyklem miesiączkowym – może mieć charakter przewlekły i nasilać się w określonych pozycjach ciała.
- Problemy z płodnością – endometrioza jest jedną z głównych przyczyn niepłodności u kobiet.
- Ból podczas oddawania moczu lub stolca – zwłaszcza w czasie miesiączki, jeśli ogniska endometriozy umiejscowione są na pęcherzu lub jelitach.
- Obfite miesiączki (menorrhagia) lub krwawienia międzymiesiączkowe.
Objawy te bywają mylnie interpretowane jako typowe dolegliwości cyklu miesiączkowego lub skutki stresu, dlatego wiele kobiet przez lata nie otrzymuje właściwego rozpoznania.
Schorzenia, z którymi można pomylić endometriozę
Z uwagi na niespecyficzny charakter dolegliwości, endometrioza często bywa błędnie diagnozowana jako inne choroby. Poniżej opisano najczęstsze przypadki błędnych rozpoznań.
Zespół jelita drażliwego (IBS)
Wiele kobiet z endometriozą odczuwa objawy gastryczne, takie jak wzdęcia, bóle brzucha, nieregularne wypróżnienia czy biegunki i zaparcia. Są one bardzo podobne do symptomów zespołu jelita drażliwego. W odróżnieniu od IBS, dolegliwości w endometriozie mają tendencję do nasilenia się w czasie menstruacji, co może być istotną wskazówką diagnostyczną.
Choroby układu moczowego
Gdy endometrioza obejmuje pęcherz moczowy lub moczowody, może powodować ból i pieczenie podczas mikcji, częste parcie na pęcherz czy krwiomocz. Objawy te przypominają infekcje dróg moczowych, co często prowadzi do niepotrzebnego leczenia antybiotykami bez poprawy klinicznej.
Mięśniaki macicy
Zarówno mięśniaki, jak i endometrioza mogą powodować obfite krwawienia miesiączkowe, ból podbrzusza i uczucie ucisku w miednicy. W diagnostyce różnicowej istotną rolę odgrywa ultrasonografia, jednak tylko laparoskopia może jednoznacznie potwierdzić obecność endometriozy.
Zapalenie narządów miednicy mniejszej (PID)
Infekcje ginekologiczne mogą powodować silne bóle w miednicy i podwyższoną temperaturę, co może imitować objawy zaawansowanej endometriozy. W przypadkach przewlekłych, PID może również prowadzić do bliznowacenia i niepłodności, co dodatkowo zaciera różnice między tymi jednostkami chorobowymi.
Choroby kręgosłupa i układu kostno-mięśniowego
Bóle dolnego odcinka kręgosłupa oraz uczucie promieniowania bólu do nóg bywają błędnie interpretowane jako wynik problemów ortopedycznych, zwłaszcza u pacjentek, u których ogniska endometriozy umiejscowione są w przestrzeni zaotrzewnowej lub na więzadłach krzyżowo-macicznych.
Dlaczego endometrioza bywa długo niezdiagnozowana?
Głównym powodem opóźnionej diagnozy endometriozy jest bagatelizowanie objawów zarówno przez pacjentki, jak i niekiedy przez personel medyczny. Ból miesiączkowy wciąż bywa uznawany za „normalny” objaw cyklu, a nie sygnał alarmowy. Ponadto:
- Choroba rozwija się stopniowo i objawy mogą się nasilać z czasem, co utrudnia jednoznaczną ocenę stanu zdrowia.
- Często konieczna jest specjalistyczna diagnostyka, w tym laparoskopia, która jest procedurą inwazyjną i nie wykonywana rutynowo.
- Brakuje jednoznacznych markerów laboratoryjnych – badania krwi czy obrazowe nie zawsze potwierdzają obecność choroby.
Dla wielu kobiet droga do prawidłowej diagnozy zajmuje nawet 7–10 lat od pojawienia się pierwszych objawów, co ma ogromny wpływ na jakość życia oraz możliwości leczenia.
Jak przebiega diagnostyka endometriozy?
Podstawą diagnostyki endometriozy jest szczegółowy wywiad lekarski oraz badanie ginekologiczne. W przypadku podejrzenia choroby, wykonuje się:
- ultrasonografię przezpochwową (TVUS), często z oceną ruchomości narządów miednicy,
- rezonans magnetyczny (MRI) przy podejrzeniu głębokiej endometriozy,
- diagnostyczną laparoskopię – uznawaną za złoty standard potwierdzający obecność ognisk endometrialnych i umożliwiającą ich usunięcie.
Warto zaznaczyć, że tylko laparoskopia daje możliwość jednoznacznej oceny stopnia zaawansowania choroby i podjęcia odpowiedniego leczenia.
Leczenie i łagodzenie objawów
Leczenie endometriozy zależy od nasilenia objawów, lokalizacji zmian oraz planów prokreacyjnych pacjentki. Stosuje się leczenie farmakologiczne, hormonalne oraz chirurgiczne.
Do głównych metod leczenia należą:
- doustne środki antykoncepcyjne hamujące owulację,
- analogi gonadoliberyny (GnRH),
- niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ),
- leczenie operacyjne – usunięcie ognisk choroby, torbieli endometrialnych czy zrostów.
W terapii endometriozy ważne jest także wsparcie psychologiczne oraz fizjoterapia uroginekologiczna, która pomaga złagodzić ból i poprawić funkcjonowanie w życiu codziennym.
Jakie nieoczywiste objawy wskazują na endometriozę?
Endometrioza to podstępna i trudna do zdiagnozowania choroba, której objawy bardzo często są błędnie przypisywane innym, częstszym schorzeniom. Kluczowe znaczenie dla poprawy jakości życia kobiet ma wczesne rozpoznanie choroby oraz właściwe leczenie. Niestety, niska świadomość społeczna i medyczna na temat endometriozy przyczynia się do wieloletniego bagatelizowania dolegliwości przez pacjentki oraz błędnych diagnoz.
Aby skrócić czas od wystąpienia objawów do diagnozy, konieczne jest zwiększenie wiedzy na temat tej choroby zarówno wśród kobiet, jak i lekarzy. Każdy przypadek silnego bólu miesiączkowego, który wykracza poza „normę”, powinien być traktowany poważnie i skłaniać do dalszej diagnostyki. Tylko wtedy możliwe będzie skuteczne leczenie i poprawa komfortu życia pacjentek.
